OHISAMA (Japonca’da “güneşim” anlamına geliyor) adını taşıyan proje, Japonya’da uzay tabanlı güneş enerjisi sistemlerini test etmeye yönelik olarak hazırlanıyor. Bu düzende güneş ışığı, yer üstünde değil, yörüngede bulunan bir uydu tarafından toplanacak; ardından mikrodalgalar aracılığıyla yer istasyonuna iletilerek elektrik enerjisine dönüştürülecek.
Proje, geleneksel güneş enerjisinin “gece olması”, “bulutlu hava” veya “atmosferik kayıplar” gibi sınırlamalarına takılmadan, 7/24 kesintisiz enerji üretebilecek bir sistemin altyapısını hazırlamayı amaçlıyor.
İLK ADIMLAR
Uydu yaklaşık 180 kg ile 400 kg arasında ağırlığa sahip olacak şekilde planlanmış durumda. Yer düzeyinden yaklaşık 400 kilometre yükseklikte düşük Dünya yörüngesi (LEO) konumunda olması öngörülüyor.
Uydu üzerine yerleştirilecek güneş paneli alanı oldukça küçük: yaklaşık 2 ila 2 m² civarında PV (fotovoltaik) panel düşünülüyor.
Testin üretim kapasitesi de mütevazı: İlk adım olarak yalnızca yaklaşık 1 kilowatt düzeyinde enerji iletimi amaçlanıyor — ev tipi bir cihazı çalıştırmaya yetecek ölçüde.
Enerji iletimi sırasında mikrodalga frekansları kullanılacak ve yer alıcı istasyonun geniş antenlere sahip olması gerek. Örneğin Japonya’nın Suwa bölgesinde planlanan yer istasyonunda 13 alıcı antenin yer alacağı belirtilmiş.
KESİNTİSİZ GÜNEŞ ENERJİSİ
Yeryüzündeki güneş enerjisi sistemlerinin en büyük sınırlaması — gece olması, bulut, hava koşulları veya coğrafi konum gibi şartlar sebebiyle üretimin değişken olmasıdır. Uzay tabanlı sistemler ise atmosferin üstünde çalıştığı için ışık sürekli, bulut veya hava engeli yok ve gece-gündüz döngüsüne bağlı değil.
YÜKSEK VERİMLİ POTANSİYEL
Bazı analizler, yörüngede güneş panellerinin yer yüzündekilere kıyasla yaklaşık 13 kat daha fazla enerji üretebileceğini gösteriyor. Uzun vadede gigawatt düzeyinde büyük sistemlerin şehirleri enerjilendirmesi için bir temel oluşturabilir.
ALTERNATİF VE DESTEKLEYİCİ
Bu teknoloji henüz ticari ölçekte olmasa da, özellikle uzak bölgelerde, felaket sonrası enerji ihtiyacı doğan alanlarda, hatta Ay ya da Mars gibi gezegenlerde enerji altyapısının oluşturulmasında önemli bir potansiyel sunuyor.
ÜRETİM MALİYETİ
Yer üstü güneş ve rüzgar enerjisi sistemleriyle kıyaslandığında şu anda uzay tabanlı sistemlerin kilowatt-saat başına üretim maliyeti çok daha yüksek. Örneğin bir NASA raporu bu teknoloji için $0.61/kWh gibi bir rakam öngörmüş.
Mikrodalga iletimde beam doğruluğu, enerji yoğunluğu ve kullanıcı güvenliği önemli teknik parametreler. Örneğin anten alanının kilometrelerce genişlikte olması gerekebilir.
Roket fırlatma maliyeti ve karbon ayak izi: Büyük sayıda uydu ya da dev solar yapılar orbitere çıkarıldığında lojistik, maliyet ve çevresel etkiler (örneğin fırlatma emisyonları) dikkat edilmesi gereken unsurlar.
TÜRKİYE VE DÜNYA AÇISINDAN YANSIMALARI
Projenin başarılı olması durumunda:
Türkiye gibi güneş potansiyeli yüksek ülkelerde uzay tabanlı güneş enerjisi sistemleri ciddi bir alternatif haline gelebilir.
Şebeke dışı (off-grid) veya acil durumlarda (örneğin doğal afet sonrası) mobil enerji çözümleri olarak kullanılabilir.
Enerji güvenliği ve sürekliliği açısından “hava/iklim/çoğul koşul bağımlılığı” azaltılabilir.
BİR KİLOWATTLA BAŞLAYAN GELECEK
OHISAMA projesi şu an için yalnızca yaklaşık 1 kW seviyesinde bir test deneyiyle yola çıkıyor ancak bu, sembolik bir başlangıç.
Eğer başarılı olursa, uzayda güneş enerjisi toplama → mikrodalga ile iletme → yer istasyonunda elektriğe dönüştürme zinciri, gezegen çapında güvenilir ve kesintisiz enerji üretiminde yeni bir dönemin kapısını aralayabilir.
Haber Merkezi
