Kadir Has Üniversitesi'nin 26 ilde 1000 kişiyle görüşerek yaptığı araştırmanın koordinatörü Prof. Dr. Mustafa Aydın, Cumhuriyet'ten İpek Özbey'in sorularını yanıtladı.
Aydın, Özbey'in "Araştırmada en çok dikkatimi çeken bölümle başlamak istiyorum. Laik-dindar kutuplaşması azalmış, zengin-fakir diye kutuplaşmışız. Nasıl oldu?" sorusuna, "Bütüne bakmak lazım, geçen yıl kutuplaşmanın genel olarak düştüğüne dair bir algı vardı. Çok da tartışma uyandırdı, Türkiye bu kadar kutuplaşmışken siz nasıl bu sonucu çıkarıyorsunuz, diye" yanıtını verdi.
Özbey'in sohbetin devamında yönelttiği bazı sorular ve Aydın'ın bunlara verdiği yanıtlar şöyle:
Başat sorun ekonomi mi?
Evet, bu seneki başat sorun ekonomi. Türkiye’nin en önemli sorunu nedir diye sorduğumuzda, işsizlik...
Türkler ve Kürtler, Türkiye’nin gündemindeki en önemli soruna farklı cevap veriyorlar...
Bence bölgelerarası farklılık çok enteresan. Doğu ve Güneydoğuluya göre en önemli sorun işsizlik. Orta Anadolu ve Karadeniz en önemli sorunun terör olduğunu düşünüyor. Kıyılarsa farklı ekonomik meseleleri öne çıkarıyor, geçim standartlarını konuşuyor. Bu tablo, ülkeyi üçe bölünmüş gösteriyor. Etnik olarak baktığımızda Kürt kökenli olanlar işsizliği en önemli sorun olarak görüyor, ikincisi ise hayat pahalılığı. Birbiriyle bağlantılı yani. Üçüncü sırada terörü sorun olarak görüyor. Türk kökenlilerse birinci sıraya terörü koyuyor. İkinci sırada hayat pahalılığı, üçüncü sırada işsizlik. Bu bize dikkatli bakınca birşey söylüyor.
2019’da yerel seçimlerden zaferle çıkan Millet İttifakı oyunu yükseltmiş mi?
CHP, 2018’den 2019’a 7.5 puan artırmış. Şimdi 4 puan daha artırdığını görüyoruz. CHP’de bir yükseliş trendi var. Şimdiye kadar hiçbir anketimizde yüzde 33 düzeyinde çıkmamıştı.
Geçen yıla göre TSK’ye güven epey artmış. 7.1’den 22’lere çıkmış. Eskiden hep en güvenilir kurumdu, sonra düşüş yaşandı ve şimdiyse yeniden toparlanmış görünüyor...
1970’ler, 80’ler ve 90’larda ordu birinci sırada çıkardı. Güven endekslerinde yüzde 90 gibi yüksek bir oran vardı. Ondan sonra gelene güven yüzde 50 civarıydı. Sonra AB uyum süreci ve Ergenekon davaları Türkiye’de orduya olan güveni ciddi oranda sarstı. Özellikle sivil kuruluşların, parlamentonun ve Cumhurbaşkanlığı’nın altına düştü. Sonra araştırmalarımıza yansıyan enteresan bir şey oldu: Son üç- dört yıldır tüm güvenlik kurumları, yani polis, jandarma, ordu yukarıda çıkmaya başladı. Bu sene birinci sıraya çıktı.
‘Terör sorunu nasıl çözülmeli’ sorusuna verilen cevaplar da değişmiş. Siyasi çözümü destekleyenlerdeki artışı neye bağlıyorsunuz?
Yıllar içinde değişen bir şey. Uygulamayla çok alakalı. Sert güvenlik önlemleri öne çıktığında halk da bunun peşinden gidiyor. 2015 ve 2016 rakamlarında askeri ve siyasi önlemler eşitlenmişti. Sonra o yakıcı terör dönemi başladı ve geçen sene yüzde 45’e çıktı. Şimdi iki-üç yıl önceki kadar büyük terör olayları olmadığı için halk da sakinleşti ve “Güvenlikle bir noktaya getirdik, şimdi siyasi olarak konuşalım” demeye başladı.
Sizce seçmenin kafasında kurulacak parti neye benzemeli, ANAP’a mı, DYP’ye mi örneğin?
ANAP’a... 1970’lerde Avrupa’da ortaya çıkmış, “Herkesi Yakala” partisi gibi bir parti. Kümelenme analizinde üç farklı yerde bütün bu ankete cevap verenleri bir nokta olarak sağ-sol spektrumuna yerleştirdik. 9 farklı insan modeli olarak kümeler ortaya çıkardık. 3 farklı yerde kararsızlar çıktı. Normalde bu kararsızların belli bir yerde toplanmaları gerekiyordu ama yelpazenin üç farklı yerindelerdi. Bu bize şunu söylüyor: Yeni kurulacak parti bu kararsızlardan sadece birine yönelik politika yaparsa diğerlerini alamaz. Herkese hitap edecek bir parti olmalı.
‘Asla Davutoğlu’na ya da Babacan’a oy vermem’ diyenlerin oranı yüksek mi?
Davutoğlu’na yüzde 50, Babacan’a yüzde 48 ‘Asla oy vermem’ diyor. Karar değiştirme ihtimalleri yok.
İhbar Hattı
+90 0312 425 30 04
