İsrail’in 1967’den bu yana işgal altında tuttuğu Gazze Şeridi’nde, 7 Ekim 2023’te başlayan savaşın üzerinden iki yıl geçti. İki yılın sonunda Gazze neredeyse tamamen harabeye dönerken, 67 binden fazla Filistinli yaşamını yitirdi, 170 binden fazlası yaralandı ve 1,9 milyon kişi evsiz kaldı.
7 Ekim 2023 sabahı Hamas'ın başlattığı “Aksa Tufanı” operasyonu, İsrail-Filistin çatışmasında yeni bir dönemin başlangıcı oldu. Orta Doğu’daki dengeleri sarsarak tarihe geçen olayın etkileri, yalnızca Gazze ile sınırlı kalmadı; İran, Lübnan ve Yemen gibi ülkeleri de içine alan bölgesel bir krize dönüştü.
Bu süreçte taraflar arasında birkaç kez ateşkes sağlandı ancak kalıcı barış mümkün olmadı. Güney Afrika’nın Uluslararası Adalet Divanı’nda açtığı soykırım davası dünya gündemine damga vurdu, Uluslararası Ceza Mahkemesi ise İsrail Başbakanı Netanyahu hakkında tutuklama kararı çıkardı. Birleşmiş Milletler (BM), 2025’te Gazze’de resmen kıtlık ilan etti.
7 EKİM: ATEŞİN FİTİLİ
Filistinlilere yönelik baskıların ve Mescid-i Aksa çevresindeki provokasyonların arttığı bir dönemde, Hamas 7 Ekim 2023’te İsrail’in güneyine saldırı düzenledi. Yaklaşık 1200 kişi hayatını kaybetti, 250 kişi esir alındı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu olayın ardından “savaş ilanı” yaptı ve Gazze’ye yoğun hava saldırıları başlattı. 13 Ekim’de kara harekâtı başladı, bir milyondan fazla Filistinliye evlerini terk etmeleri çağrısı yapıldı.
HASTANELER HEDEF ALINDI
17 Ekim’de Baptist (Al Ahli Arab) Hastanesi’ne yapılan saldırıda en az 500 kişi öldü.
Bir ay sonra İsrail güçleri Şifa Hastanesi’ne girdi; elektrik ve malzeme yetersizliği nedeniyle hastalar yaşamını yitirirken, kuzeydeki tüm hastaneler faaliyetlerini durdurdu.
KASIM ATEŞKESİ
Yoğun bombardımanın ardından 24 Kasım 2023’te ilk kez geçici ateşkes sağlandı. Bu süreçte 105 İsrailli ve yabancı esir, 240 Filistinli mahkumla takas edildi; Gazze’ye insani yardım ulaştırıldı. Ancak ateşkes sadece bir hafta sürdü, 1 Aralık’ta saldırılar yeniden başladı.
SOYKIRIM DAVASI
Güney Afrika, 29 Aralık 2023’te Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) İsrail hakkında soykırım davası açtı. Türkiye, 2024 yazında davaya katılma başvurusu yaptı.
UAD daha sonra İsrail’in Refah saldırılarını durdurmasını ve BM yetkililerine bölgeye giriş izni vermesini talep etti. Aynı yıl 19 Temmuz’daki kararında, İsrail’in yerleşim politikalarının uluslararası hukuka aykırı olduğunu açıkladı.
YEMEN, İRAN VE LÜBNAN CEPHELERİ
Gazze’deki savaş kısa sürede bölgeye yayıldı.
-
Yemen’deki Husiler, Kızıldeniz’de İsrail gemilerine saldırılar düzenledi; ABD ve İngiltere 11 Ocak 2024’te Yemen’e hava operasyonları başlattı.
-
1 Nisan 2024’te İsrail, Suriye’deki İran büyükelçiliğini vurdu; İran 13 Nisan’da İHA saldırısıyla misilleme yaptı.
-
Aynı dönemde İsrail, Hizbullah hedeflerine yönelik hava saldırılarını artırdı.
-
Eylül 2024’te Hizbullah lideri Hasan Nasrallah öldürüldü; hemen ardından İran, 180’den fazla balistik füzeyle İsrail’i hedef aldı.
GAZZE’DE YIKIM DERİNLEŞTİ
2024 sonuna gelindiğinde ölü sayısı 45 bini aştı. BM, Gazze’de kıtlık tehlikesi uyarısı yaptı.
Hamas lideri İsmail Haniye Temmuz 2024’te Tahran’da öldürüldü, yerine Yahya Sinvar geçti. Ancak Sinvar da Ekim 2024’te hayatını kaybetti.
NETENYAHU'YA TUTUKLAMA KARARI
Aynı yıl Uluslararası Ceza Mahkemesi, Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında “insanlığa karşı suç” gerekçesiyle tutuklama kararı çıkardı.
KISA SÜRELİ ATEŞKES VE YENİ ÇATIŞMALAR
19 Ocak 2025’te yürürlüğe giren ateşkes, Filistinlilere kuzeye dönme hakkı tanıdı. Ancak mart ayında İsrail insani yardımı ve elektriği keserek yeniden saldırıya geçti. 400’den fazla sivilin ölümüyle sonuçlanan bu saldırı, ateşkesi tamamen bitirdi.
Mayıs ayında Netanyahu hükümeti, Gazze’yi “süresiz olarak kontrol altında tutma planını” duyurdu.
İSRAİL-İRAN SAVAŞI
13 Haziran 2025’te İsrail, İran’ın nükleer tesislerini vurdu. İran, füze saldırılarıyla karşılık verdi. 12 gün süren bu çatışmalar, ABD’nin de dahil olmasıyla bölgesel bir savaşa dönüştü.
GAZZE’DE RESMEN KITLIK İLAN EDİLDİ
22 Ağustos 2025’te BM, Gazze’de resmen kıtlık ilan etti. Rapora göre bölge halkı “felaket düzeyinde açlıkla” karşı karşıyaydı. Sivil toplum örgütleri, yeni bir insani yardım girişimi başlattı.
KÜRESEL SUMUD FİLOSU
Gazze ablukasını kırmak amacıyla 44 ülkeden yüzlerce aktivist, “Küresel Sumud Filosu”nu oluşturdu. Onlarca gemiden oluşan filo, Gazze’ye doğru ilerlerken 2 Ekim 2025’te İsrail güçlerinin saldırısına uğradı.
Saldırı, yalnızca Müslüman ülkelerde değil, İspanya ve İtalya başta olmak üzere Avrupa’da da büyük protestolara yol açtı.
Bu, Gazze için yola çıkan ilk filo değildi. Gazze için ilk filolar 2008'de yola çıktı. 2009'un ortasından itibaren İsrail, tüm tekneleri durdurarak müdahaleye başladı.
FİLİSTİN DEVLETİ RESMEN TANINDI
Birleşmiş Milletler (BM) üyesi ülkelerin liderleri ve üst düzey temsilcilerini New York'ta bir araya getiren BM 80. Genel Kurulu oturumu, 2025 Eylül ayında başladı. Filistin meselesi, görüşmelerin en yoğun gündemini oluşturdu.
ABD, Filistin Devlet Başkanı Mahmut Abbas'a vize vermedi; Abbas, Genel Kurul'a telekonferans yöntemiyle bağlandı. Netenyahu'nun konuşması sırasında ise dinleyiciler salonu terk ederek tepkilerini gösterdi.
Avrupa ülkelerinin de aralarında olduğu onlarca ülke, Filistin Devleti'ni resmen tanıdı. Bu kararlar, Filistin’in uluslararası alanda görünürlüğünü artırdı. Ancak BM üyeliği ABD’nin veto hakkı nedeniyle tamamlanamadı.
ÇÖZÜM TRUMP PLANI MI?
ABD Başkanı Donald Trump, görüşmelerin ardından Gazze’de iki yılı aşkın süredir devam eden çatışmaları sona erdirmeyi hedefleyen ‘Gazze Planı’nı açıkladı.
20 maddeden oluşan plana göre; taraflar ateşkesi kabul ettiği takdirde askeri operasyonlar askıya alınacak, İsrail kuvvetleri kademeli olarak çekilecek, rehineler serbest bırakılacak ve uluslararası denetim altında geçici bir yönetim kurulacak. Hamas’ın ise Gazze’nin yönetiminde herhangi bir rolü olmayacak.
Kaynak: Haber Merkezi
Editör: Buket Saymaz
