29 Eylül’de ABD Başkanı Donald Trump, Gazze’de iki yıldır süren savaşı sona erdirmeyi amaçlayan 20 maddelik bir barış anlaşması sundu. Hamas ve İsrail, Trump'ın önerdiği 'Gazze Planı'nda anlaşmaya vardı.
Planın hayata geçen ilk aşamasında İsrail, Gazze'de belirlenen sınır hattına çekildi; taraflar, karşılıklı olarak rehineleri serbest bıraktı. Taraflar arasında ateşkes ilanı ve rehine takası, iki yıllık savaşta daha önce de gündeme gelmiş; kısa süreli 'barış denemelerinin' ardından gerilim tekrar tırmanmıştı.
DAHA ÖNCE DE DENENMİŞTİ
7 Ekim 2023 sabahı Hamas'ın başlattığı “Aksa Tufanı” operasyonuyla yeniden alevlenen İsrail-Filistin çatışmasında daha önce de ateşkes denemeleri oldu.
Hamas'ın saldırısına karşılık İsrail'in başlattığı yoğun bombardımanın ardından, 24 Kasım 2023’te ilk kez geçici bir ateşkes sağlandı. Katar’ın arabuluculuğunda, Mısır ve ABD’nin desteğiyle yürütülen müzakereler sonucunda anlaşma yürürlüğe girdi. Bu süreçte Hamas, 81 rehineyi serbest bıraktı, İsrail ise 240 Filistinli mahkumu salıverdi. Gazze’ye insani yardım konvoyları ulaştırıldı.
Ancak bu ateşkes yalnızca bir hafta sürdü. İsrail, Hamas’ı daha fazla rehineyi bırakmamakla suçladı ve 1 Aralık 2023’te Gazze’ye yönelik bombardıman yeniden başladı.
YENİDEN UMUT, YENİDEN YIKIM
Yaklaşık 15 ay süren savaşın ardından, Katar, Mısır ve ABD’nin arabuluculuğunda yeni bir ateşkes anlaşmasına varıldı. Anlaşma, 19 Ocak 2025’te yürürlüğe girdi.
Bu anlaşma kapsamında, aralarında sekiz cenazenin de bulunduğu 33 rehine, İsrail tarafından serbest bırakılan yaklaşık 2 bin Filistinli mahkum ile takas edildi. Ateşkes aynı zamanda Filistinlilere Gazze’nin kuzeyine dönme hakkı tanıdı ve sınırlı düzeyde insani yardım geçişine izin verdi.
Barış umutlarının yeniden yeşerdiği süreç, kısa sürdü. Mart ayında İsrail, insani yardımı ve elektriği keserek saldırıları yeniden başlattı. Bu saldırılarda 400’den fazla sivil hayatını kaybetti, ateşkes tamamen sona erdi. 18 Mart 2025’te başlayan yeni bombardıman, bölgedeki barış sürecini bir kez daha baltaladı.
YENİ ATEŞKES, TEMKİNLİ BEKLEYİŞ
Taraflar, son olarak Trump’ın 'Gazze Planı' çerçevesinde yeniden müzakere masasına döndü. İsrail, Gazze’de belirlenen sınır hattına çekildi; Hamas ve İsrail, karşılıklı olarak rehine takası gerçekleştirdi.
Ancak uluslararası kamuoyu, bu planın kalıcı barış sağlayıp sağlayamayacağı konusunda temkinli. Gazze’de insani kriz sürerken, ateşkesin uzun ömürlü olup olmayacağı belirsizliğini koruyor.
Kaynak: Haber Merkezi
Editör: Buket Saymaz
