İNSAN HAKLARI - Türkiye’nin karnesi bugün

Türkiye’nin insan hakları karnesi, Evrensel Periyodik İnceleme (UPR) Çalışma Grubu tarafından bugün detaylı bir şekilde incelenip, üye ülkelerin soruları yanıtlanacak.

BM'nin 193 üyesi hakkında her 5 yılda bir yayınlanan UPR raporu, BM İnsan Hakları Konseyi'nin son yıllarda attığı en önemli adımlardan biri. Bunun amacı ise üye ülkelerdeki insan haklarını güçlendirmek.

UPR raporu, bütün ülkelerin insan haklarına ilişkin yükümlülüklerini, eksiklerini ve taahhütlerini yerine getirme hususunda kaydettiği ilerlemenin evrensel ve periyodik incelemesini sunuyor. BM çatısı altındaki bu çalışma tüm devletlere eşit muamele uygulayarak nesnel ve güvenilir bilgi temelinde yürütülüyor.

İncelenen ülkeler de bu çalışma kapsamında, insan hakları konusunda alınan önlemleri açıklama fırsatı bulurken, diğer devletler ise sorularını yöneltip, sivil toplum örgütleri de tartışmalara katkı sağlayabiliyor. Her ülke için toplantı yaklaşık 3 saat sürüyor.

Türkiye hakkındaki  üçüncü inceleme

BM, Türkiye ile ilgili UPR raporlarını en son 2010 ve 2015 yıllarında yayımlamıştı. Cenevre’de bugün yapılacak toplantıda Türkiye UPR mekanizması kapsamında, üçüncü kez gözden geçirilecek. Toplantıda, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, STK'lar ve Türkiye tarafından hazırlanan 3 farklı rapor görüşülecek. 

Diğer ülkeler de Kasım ayında yayınlanan bu raporlar üzerinden Türkiye'ye sorularını yöneltecek. UPR incelemesine katılacak Türk heyetine Dışişleri Bakan Yardımcısı ve AB Başkanı Faruk Kaymakcı başkanlık edecek. BM'den çıkacak nihai raporda perşembe günü Türkiye'ye yönelik tavsiyelerde bulunulacak.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), sözkonusu raporlardan yola çıkarak bugün yayınladığı bir notunda Türkiye'deki insan hakları konusu hakkında önemli açıklamalarda bulundu.

HRW Avrupa ve Orta Asya direktörü Hugh Williamson, “Hapiste tutulan ve yargılanmakta olan gazetecilerin, siyasetçilerin ve muhaliflerin sayısının olağanüstü oranı, Türk hükümetinin ülkedeki insan hakları durumuna ilişkin kamuoyuna yaptığı açıklamalarla büyük bir tezat teşkil ediyor" diye konuştu.

Williamson, BM’in gözden geçirme toplantısına katılacak ülkelere, temel insan hak ve özgürlüklerine riayet edilmesi konusunda ülkede yaşanan sert gerilemenin ele alınması ve gerçek reformlar yapılması için "Türkiye’ye acilen baskı uygulamalıdır” şeklinde konuştu.

AİHM kararlarına riayet çağrısı

HRW, Türkiye konulu toplantıya katılacak BM üyesi devletlerin, Cumhurbaşkanı Erdoğan hükümetinden şunları ısrarla talep etmesini istiyor:

"Aktivistlerin, muhalif politikacıların, insan hakları savunucularının ve gazetecilerin suç sayılabilecek faaliyetlerinin varlığını gösteren inandırıcı deliller olmadığı halde, şiddet içermeyen faaliyetleri nedeniyle keyfi ve uzun süreli tutukluluk hallerine ve yargılanmalarına son verilsin."

"Yargının tarafsız olması sağlansın, hakimler ve savcılar üzerindeki siyasal baskılar kaldırılsın ve insan haklarını koruyan yasalar çıkarılsın. Barışçı toplanma özgürlüğünün genel ve kapsamlı yasaklarla, keyfi ve orantısız bir şekilde kısıtlanmasına son verilsin."

"Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Osman Kavala’nın ve Selahattin Demirtaş’ın keyfi ve uzun süreli tutukluluk hallerine son verilerek, derhal serbest bırakılmaları yönündeki kararları uygulansın."

"Türk Ceza Kanununun, Terörle Mücadele Kanununun ve ilgili diğer tüm kanunların ifade, örgütlenme ve toplanma özgürlükleriyle, bilgiye erişim hakkının kısıtlanması için kullanılan tüm maddeleri, bu kanunların uluslararası insan hakları standartları ile uyumlaştırılması amacı gözetilerek, gözden geçirilsin.”

Bazı ülkelerin Türkiye'ye yönelteceği sorular

İsveç: Türk hükümeti, yargının bağımsızlığını, tarafsızlığını ve etkinliğini güçlendirmek için ne gibi önlemler alacak?

2015'deki son UPR raporunda, Türkiye, medyanın bağımsızlığını ve özgürlüğünü daha da ileriye taşımak için bir öneriyi kabul etti. Ancak bu konuda ilerleme olmadığı görülüyor. Türkiye mevcut olumsuz eğilimi gözden geçiren açık ve demokratik bir medya ortamını geliştirmek için ne gibi önlemler alacak?

Kanada: 2016 darbe girişiminin ardından, beraat eden KHK'liların işlerine dönmelerini kolaylaştırmak için hangi adımları atıldı?

Yeni Yargı Reformu Stratejisi kapsamında, hakimlerin ve savcıların kararlarında Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarını uygulamalarının yanı sıra, hapishanelerdeki aşırı kalabalıklığa karşı ne türlü mekanizmalar uygulanacak?

Belçika: Türk hükümeti, ifade, basın, örgütlenme ve barışçıl toplantı özgürlüklerini güvence altına almak için hangi etkili mekanizmaları uyguluyor? Bu bağlamda LGBTİ topluluğunun haklarına dikkat ediliyor mu?

İsviçre: Türk hükümetinin, terörle ve devlete karşı suç işlemekle suçlanan kişileri temsil eden avukatlarının mesleki haklarının korunmasına ilişkin tutumu nedir?

Ermenistan: Gazeteci Hrant Dink suikastının failleri ve planlayıcılarının adalet önüne çıkarmak için ne gibi çalışmalar yapıldı?

(Kaynak: Euronews)