Türkiye, iklim krizinin derinleştirdiği kuraklık ve yükselen su ihtiyacı sebebiyle kritik bir su stresi sürecinden geçiyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün (MGM) 2025 su yılı raporu ile Devlet Su İşleri (DSİ) ve Su Enstitüsü (SUEN) verileri, barajlarda azalan doluluk oranlarından kişi başına düşen su miktarındaki hızlı gerilemeye kadar tabloyu gözler önüne seriyor.
TÜRKİYE’DE YAĞIŞ NORMALLERİN ÇOK ALTINDA
MGM verilerine göre 2025 su yılında (1 Ekim 2024 – 30 Eylül 2025) yağışlar uzun dönem ortalamasının belirgin şekilde altında gerçekleşti. Marmara’da %32, Ege’de %28, Akdeniz’de %31, İç Anadolu’da %36, Güneydoğu Anadolu’da ise %53 azalma kaydedildi. Yalnızca Karadeniz Bölgesi, görece daha iyi durumda görünüyor. Uzmanlara göre bu açık, yaz aylarında baraj seviyelerine doğrudan yansıdı.
BARAJLARDA TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR
Ankara: ASKİ verilerine göre baraj doluluk oranı %6,2’ye geriledi. Kentte su arzı için “acil tedbir” gündeme alındı.
İzmir: İZSU’nun paylaştığı verilere göre aktif doluluk %51,4 seviyesinde.
İstanbul: İSKİ’nin günlük raporları, yaz boyunca doluluk oranlarının %30–35 bandına kadar düştüğünü ortaya koyuyor. İlçelere göre barajlarda %8 ile %55 arasında değişen oranlar gözler önüne seriliyor.
Marmara genelinde yaşanan kuraklık, Tekirdağ gibi bazı illerde haftalarca su kesintilerine neden oldu. Belediyeler, acil kuyular devreye sokarak geçici önlemler almak durumunda kaldı.
KİŞİ BAŞI SU MİKTARI KRİTİK SEVİYEDE
DSİ verilerine göre Türkiye’de kişi başına düşen yıllık kullanılabilir su miktarı 2000’de 1.652 m³ iken, 2023 itibarıyla 1.313 m³’e düştü. 2050’ye gelindiğinde bu miktarın 1.100 m³’ün altına ineceği öngörülüyor. Uzmanlar, 1.000 m³ sınırının altına düşülmesi halinde Türkiye’nin “su kıtlığı yaşayan ülkeler” sınıfına gireceğinin altını çiziyor.
EN AĞIR YÜK TARIMIN ÜZERİNDE
Türkiye’de su kullanımının %70’ten fazlası hala tarım kaynaklı. Geleneksel sulama teknikleri, yükselen sıcaklıklarla birleşerek yeraltı suları üzerinde yoğun bir tüketim baskısı oluşturuyor. Bu nedenle ürün deseninin su mevcudiyetine göre planlanması gerektiği vurgulanıyor.
HIZLA HAYATA GEÇİRİLMELİ
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın hazırladığı 2023–2033 Su Verimliliği Strateji Belgesi, binalarda %25 su tasarrufu, tarımda basınçlı sulama yöntemlerinin yaygınlaştırılması ve sanayide geri kazanım projelerini içeriyor. Uzmanlar, bu önlemlerin hızla uygulanmaması halinde önümüzdeki yıllarda çok daha ağır su kısıtlamalarının kaçınılmaz olacağı uyarısında bulunuyor.
Uzmanlar tabloyu basit bir formülle özetliyor:
“Yağış açığı + yüksek tüketim = su stresi.”
ÇÖZÜM İÇİN ACİL YOL HARİTASI
Tarımda damla ve basınçlı sulama sistemlerine hızla geçilmesi, belediye şebekelerinde kayıp-kaçak oranlarının azaltılması, yeraltı sularının sıkı denetim altına alınması, yağmur suyu ve gri su kullanım projelerinin yaygınlaştırılması ve erken uyarı sistemleriyle baraj dolulukları ile yeraltı su seviyelerinin şeffaf şekilde paylaşılması gerekiyor.
Türkiye, yarı kurak kuşaktaki konumu ve hızla artan nüfusuyla su yönetiminde kritik bir döneme girmiş durumda. Uzmanlar, suyun verimli kullanımının artık bir tercih değil, kaçınılmaz bir zorunluluk olduğuna dikkat çekiyor.
Haber Merkezi
