Uygulamamızı ziyaret ederek en son haberleri, analizleri ve derinlemesine içerikleri hemen öğrenin.
İspanya ve Portekiz’de yaşanan büyük çaplı elektrik kesintisi, Avrupa’nın enerji güvenliği açısından kritik uyarılar barındırıyor. Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği TÜREB tarafından hazırlanan teknik gözlem raporu, sistemin zayıf noktalarını ortaya koyuyor.
28 Nisan 2025’te İberya Yarımadası’nda meydana gelen elektrik kesintisi, yalnızca saniyeler içinde 60 milyon kişiyi etkileyerek İspanya ve Portekiz’i karanlığa gömdü. İspanya’nın güneyinde yaşanan ani 2.200 MW’lık üretim kaybı, Avrupa kıta şebekesiyle bağlantılı sistemde büyük çaplı çöküşe yol açtı. Elektrik, Portekiz’de ancak gece yarısından sonra, İspanya’da ise sabaha karşı geri geldi.
Kesintinin en büyük nedenlerinden biri, sistemin düşük atalet kapasitesiydi. Yenilenebilir üretimin yüzde 78’e, fotovoltaik kaynakların ise yüzde 60’a ulaştığı bir dönemde, klasik enerji santrallerinin sağlayabileceği şebeke istikrarı yetersiz kaldı. Sistemin inverter bazlı üretime fazlasıyla bağımlı olması, frekans düşüşlerini kontrol altına almayı zorlaştırdı.
Kesinti anında frekansın 48 Hz’e kadar düşmesi, otomatik yük atma sistemlerini devreye soktu ancak yeterli olmadı. Fransa-İspanya arasındaki enterkonnekte hatlar, senkronizasyon kaybı nedeniyle koruma sistemleriyle devreden çıkarıldı. HVDC hatlar ise, senkron olmayan yapıları nedeniyle enerji akışını durduramadı ve dengesizlik büyüdü.
İspanya’daki birçok küçük ve dağıtık üretim tesisinin aşırı gerilimler nedeniyle devre dışı kalması, sistemin direncini daha da zayıflattı. Voltage ride-through gibi şebekeyi dengeleyen işlevlerin zorunlu olmaması, küçük ölçekli santrallerin ani kapanmasına yol açtı.
TÜREB, İberya kesintisini 2003 İtalya, 2006 Avrupa, 2021 Teksas ve 2015 Türkiye kesintileriyle karşılaştırdı. En belirgin fark; bu olayda inverter tabanlı üretim oranının çok daha yüksek olması ve bu nedenle çöküşün çok kısa sürede gerçekleşmesiydi.
TÜREB’in analizine göre Avrupa elektrik sisteminde gelecekte benzer risklerin azaltılması için şu başlıklara öncelik verilmesi gerekiyor:
Ataletin Artırılması: Senkron kompansatörler ve grid-forming inverterler ile sanal atalet sağlanmalı.
Elektrik Depolama Yatırımları: Pompaj ve batarya sistemleriyle frekans desteği sağlanmalı.
Talep Tarafı Esnekliği: Tüketicinin şebekeye katkı sağlayabileceği piyasa yapıları kurulmalı.
Yeni İşletme Kriterleri: ROCOF ve aktif atalet, tıpkı “N-1” güvenlik kriteri gibi kabul görmeli.
Raporun dikkat çektiği önemli noktalardan biri de Türkiye’nin bu alandaki stratejik yaklaşımı oldu. EPDK öncülüğünde verilen tüm yeni rüzgar ve güneş lisanslarının elektrik depolama şartı ile verilmesi, Türkiye’yi Avrupa’dan bir adım öne taşıyor. Halihazırda hazırlık aşamasındaki 680 depolamalı proje ile 33,5 GW’lık kurulu güce ulaşılması planlanıyor.
İspanya ve Portekiz’deki bu büyük kesinti, yalnızca teknik bir sorun değil; aynı zamanda enerji dönüşümünün kırılgan noktalarına dair önemli bir uyarı. Dijitalleşme, iletim yatırımları, baz yük santralleri, akıllı şebekeler ve elektrik depolama sistemlerinin birlikte düşünülmediği bir dönüşümün, güvenli elektrik arzını garanti edemeyeceği açıkça görülüyor.
Haber Merkezi
