JPMorgan Chase Center for Geopolitics tarafından yayımlanan “Power Rewired: The New Map of Energy and Geopolitics” raporu, enerji güvenliğinin artık yalnızca petrol ve doğalgazla sınırlı olmadığını ortaya koydu. Raporda, kritik mineraller, uluslararası elektrik ağları ve yapay zeka tabanlı teknolojilerin küresel jeopolitik dengeleri şekillendiren yeni unsurlar haline geldiği vurgulanıyor.
SINIR AŞAN ENERJİ AĞLARI
Raporda dikkat çeken temel noktalar şöyle listelendi:
Güneş, rüzgar, nükleer ve depolama teknolojileriyle enerji bağımsızlığı arayışı,
Lityum, kobalt, nikel gibi kritik minerallerde artan rekabet,
Sınır ötesi elektrik şebekelerinin dayanıklılık kadar kırılganlık da yaratması,
Yapay zeka, batarya ve nükleer teknolojilerde üstünlük mücadelesi,
Sermaye akışları, sübvansiyonlar ve yaptırımların enerji diplomasisinin araçları haline gelmesi.
ENERJİ HARİTASINI ÇİZEN 3 TEMEL DİNAMİK
Rapor, enerji güvenliği çağını şekillendiren üç ana değişime dikkat çekiyor:
Kaynaklar: Kritik minerallere erişim ülkeler için jeopolitik koz haline gelirken, Çin’in işleme kapasitesi ve ihracat kısıtlamaları ABD ve AB’yi “dost ülkelerle üretim” stratejisine yöneltiyor.
Altyapı: Avrupa, Rus gazına bağımlılığı azaltmak için LNG yatırımlarını artırırken, Körfez ülkeleri ortak elektrik şebekeleri sayesinde 3 milyar dolarlık tasarruf sağladı. Asya’da ASEAN Güç Şebekesi ilerliyor, Afrika’da ise bölgesel enerji havuzları kuruluyor.
Teknoloji: Yapay zeka veri merkezlerinin hızla artan elektrik talebi, enerji arzını stratejik bir öncelik haline dönüştürüyor. ABD nükleer ve LNG’ye yoğunlaşırken, Çin ve Hindistan güneş, depolama ve kömür yatırımlarıyla enerji bağımsızlığını güçlendiriyor.
ENERJİDE COĞRAFİ TRENDLER
Kuzey Amerika: 2025’in ilk yarısında 12 GW güneş enerjisi devreye alındı, yıl sonuna kadar 21 GW daha eklenmesi bekleniyor.
Avrupa: Ukrayna savaşı sonrası 30’dan fazla LNG terminal projesi hızlandırıldı, Baltık ülkeleri Rusya-Belarus şebekesinden ayrıldı.
Asya-Pasifik: Japonya ve Avustralya hidrojen yatırımlarına yönelirken, Laos bölgeye hidroelektrik ihraç ediyor.
Latin Amerika: Brezilya elektriğinin yüzde 56’sını hidroelektrikten sağlıyor.
Afrika: Doğu, Batı ve Güney Afrika’da kurulan enerji havuzları elektriğe erişimi ve yenilenebilir payını artırmayı hedefliyor.
ENERJİ ARTIK DİPLOMATİK BİR GÜÇ UNSURU
Raporda, enerji kaynaklarının sadece ekonomik bir unsur değil, aynı zamanda siyasi ve diplomatik bir güç aracı olduğu ifade edildi. Kritik minerallerin barış görüşmelerinden ticaret anlaşmalarına kadar uluslararası müzakerelerde belirleyici rol oynadığına dikkat çekildi.
GELECEĞİ BELİRLEYECEK
JPMorgan’ın değerlendirmesine göre ülkeler, enerji bağımsızlığını artırmak ve dayanıklılığı güçlendirmek için yeni ittifaklara yöneliyor. Enerji güvenliği, sanayi politikaları ve yapay zeka gelişmeleriyle birleşerek devletlerin küresel güç konumunu şekillendiren başlıca unsur haline geliyor.
Haber Merkezi