Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, sadece enerji alanında değil, aynı zamanda Türkiye’nin tarım ve gıda arz güvenliğinde de kritik çalışmalar sürdürüyor. Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) bünyesinde gerçekleştirilen araştırmalar sayesinde, iklim değişikliğinin risklerine karşı dayanıklı bitki çeşitleri ve uzun raf ömrüne sahip gıda ürünleri geliştiriliyor.
KURAKLIK VE DONA DAYANIKLI YENİ TÜRLER
TENMAK çatısı altındaki Nükleer Enerji Araştırma Enstitüsü (NÜKEN), tarımda iklim değişikliğine bağlı verim kayıplarını azaltmaya yönelik önemli projelere imza atıyor. Enstitü laboratuvarlarında; yüksek sıcaklığa dayanıklı, kurak koşullara uyum sağlayabilen ve ilkbahar geç donlarından kaçınabilecek yeni bitki türleri geliştiriliyor.
SEBZE, MEYVE VE ÇİÇEKLERDE MUTASYON ISLAHI
Çalışmalar; buğday, darı, nohut gibi tahıllardan domates, marul ve fasulyeye, elma ve portakaldan çaya, kayısı ve Antep fıstığından gül ve kalanşo gibi süs bitkilerine kadar geniş bir ürün yelpazesini içine alıyor.
Mutasyon ıslahı ve modern biyoteknolojik yöntemlerle bu türlerin direnç, verim ve adaptasyon özelliklerini iyileştiriyor.
AFET DÖNEMLERİ İÇİN UZUN RAF ÖMRÜNE SAHİP EKMEK
TENMAK NÜKEN’in bir diğer çalışması ise gıda güvenliğine yönelik. Gıda Işınlama Laboratuvarlarında, farklı ürünlerde raf ömrünü uzatmak için ışınlama teknikleri gerçekleştiriliyor.
Ayrıca, afet dönemlerinde kullanılmak üzere koruyucu madde içermeyen, uzun süre bozulmadan saklanabilen ekmek reçetesi uygulanıyor.
DAHA AZ SU İLE VERİMLİ SULAMA TEKNOLOJİLERİ
İklim değişikliği nedeniyle artan su kıtlığına karşı da çözümler üretiliyor. TENMAK NÜKEN, daha az su kullanarak daha verimli sulama yapılmasını sağlayan sistemler üzerine projeler yürütüyor. Hedef, su kaybını en aza indirip bitki gelişimini maksimum düzeyde desteklemek.
YERLİ DİKEY TARIM TEKNOLOJİSİ GELİŞTİRİLİYOR
Kurum, kapalı alan ve sera üretimi için yerli dikey tarım teknolojileri de geliştiriyor. Bu sistemlere yapay zekâ uygulamaları entegre edilerek karbon ayak izinin azaltılması amaçlanıyor.
Aynı zamanda dikey tarıma uygun yeni bitki çeşitleri oluşturmak için mutasyon ıslahı çalışmalarına sürdürülüyor.
BESİN DEĞERİ YÜKSEK VE VERİMLİ ÇEŞİTLER
NÜKEN Tarım ve Gıda Araştırmaları Grubu çalışmalarını aktaran Dr. Kadriye Yaprak Kantoğlu, yıllardır mutasyon ıslahı ile farklı bitki türlerinde yeni çeşitler geliştirdiklerini vurguladı.
Kantoğlu: “Amacımız; iklim değişikliğine uyumu yüksek, verimli, kaliteli ve özellikle besin içeriği zengin çeşitler elde etmek. Bu çeşitlerin yetiştiriciliğine uygun üretim sistemlerini de paralel olarak geliştiriyoruz” ifadeleri ile hedeflerini özetledi.
IŞINLANMIŞ GIDA TEKNOLOJİSİ GÜVENLİ VE DÜNYADA YAYGIN
Dr. Kantoğlu, gıda ışınlamanın sağlık açısından güvenli olduğunun altını çizerek, bu yöntemle raf ömrünün uzatıldığını, mikrobiyal yükün azaltıldığını ve filizlenmenin önlendiğini belirtti.
Kantoğlu, “Işınlanmış gıdalar dünya genelinde yaygın olarak kullanılmakta olup insan sağlığına herhangi bir zararı bulunmuyor” dedi.
Kaynak: T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
