Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) ve İklim Politikası Girişimi (CPI) tarafından yayımlanan yeni rapor, küresel enerji dönüşümüne yönelik yatırımların 2024 yılında 2,4 trilyon dolar ile bugüne kadarki en yüksek seviyeye çıktığını gözler önüne serdi. Rapor verilerine göre, yenilenebilir enerji yatırımları da güçlü bir yükseliş sergileyerek 807 milyar doları aştı.
ENERJİ YATIRIMLARININ YÜZDE 96’SI TEMİZ ENERJİYE YÖNELDİ
“Enerji Dönüşüm Finansmanının Küresel Manzarası 2025” başlıklı rapor, enerji dönüşümü yatırımlarının bölgesel dağılımını, finansman araçlarını ve tedarik zincirlerini inceleyerek politika yapıcılara kapsamlı bir yol haritası sunuyor.
Verilere göre 2024’te enerji sektörüne yapılan yatırımların yüzde 96’sı yenilenebilir enerji, enerji depolama ve şebeke yatırımlarından oluştu.
Güneş enerjisi ise yüzde 49 artışla 554 milyar dolar yatırım alarak tarihte ilk kez bu seviyeye çıktı.
Yanı sıra toplam büyüme hızı, bir önceki yılın gerisinde kalarak yüzde 7,3 seviyesinde gerçekleşti.
YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIMLARI ÖNE GEÇTİ
Yeni rapor, fosil yakıtlara yönelik harcamaların artmasına rağmen yenilenebilir enerji, depolama ve şebeke yatırımlarının 2024’te fosil yakıt yatırımlarını geride bıraktığının altını çiziyor. Bu eğilim, küresel enerji dönüşümünün ivmesini koruduğunu gösteriyor.
YATIRIMLARIN YÜZDE 90’I GELİŞMİŞ EKONOMİLERDE YOĞUNLAŞTI
Enerji dönüşümü yatırımları küresel olarak artıyor olsa da dağılım dengesizliği sürüyor. Verilere göre yatırımların yüzde 90’ı gelişmiş ekonomiler ve Çin’de toplanıyor.
Düşük gelirli ülkelerde: yüksek borçlanma maliyetleri, sınırlı mali kapasite, kırılgan finansal yapılar, sermaye maliyeti gibi faktörler nedeniyle dış finansmana bağımlılık devam ediyor.
IRENA Genel Direktörü Francesco La Camera, “2030 hedefleri için mevcut yatırım seviyesi hala yetersiz. Geçişin küresel olması için gelişmekte olan ülkelerde finansman mutlaka ölçeklendirilmeli.” değerlendirmesinde bulundu.
DÜŞÜK MALİYETLİ FİNANSMAN EKSİKLİĞİ EN BÜYÜK RİSK
2023 yılında enerji dönüşümü yatırımlarının neredeyse yarısı borç ile finanse edildi. Bu borçların büyük bölümü piyasa faizleriyle verilirken, hibelerin toplam içindeki payı yüzde 1’in altında kaldı. Birçok gelişmekte olan ülkeyi borç yükü riskiyle karşı karşıya bırakıyor.
La Camera, kamu fonlarının özel yatırımları tetikleyecek şekilde daha etkin kullanılmasının kritik öneme sahip olduğunu vurguladı.
ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ TEDARİK ZİNCİRİ ÇİN’DE YOĞUNLAŞIYOR
Raporda dikkat çeken başka bir başlık, enerji dönüşüm ekipmanlarının üretim tesislerine yönelik yatırımların büyük ölçüde Çin’de kümelenmiş olması.
2018–2024 döneminde: güneş, rüzgar, batarya, hidrojen teknolojileri için yapılan üretim tesisi yatırımlarının yüzde 80’i Çin’de gerçekleşti.
2024’te güneş paneli fabrikalarına yatırımlar düşerken toplam üretim tesisi yatırımları yüzde 21 azalarak 102 milyar dolara geriledi.
Yanı sıra batarya üretim tesislerine yapılan yatırımlar iki katına çıkarak 74 milyar dolara yükseldi.
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER İÇİN ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİ ŞART
Rapor: Ortak girişimler, teknoloji transferi, bilgi paylaşımı, doğrudan yabancı yatırım gelişmekte olan ülkelerde üretim kapasitesinin artırılması için kritik rol oynadığını gösteriyor.
Ancak bu yatırımların sosyal ve çevresel açıdan sürdürülebilir olması için özel politika araçlarının devreye alınması gerektiği vurgulanıyor.
Haber Merkezi
