Hane tipi güneş enerjisi çözümlerine ilginin artmasıyla birlikte, balkon, teras ve bahçelerde kullanılabilen “tak-çalıştır” (plug-in) güneş paneli sistemleri küresel ölçekte hızla yayılıyor. Mikro-inverter teknolojisi sayesinde doğrudan elektrik prizine bağlanarak çalışabilen bu sistemler, düşük maliyet ve taşınabilirlik avantajlarıyla yeni bir pazarın oluşmasına öncülük ediyor.
MİKRO-İNVERTER TEKNOLOJİSİ KURULUMU KOLAYLAŞTIRIYOR
Bu sistemlerin temelini panel başına entegre edilen mikro-inverter yapısı oluşturuyor. Doğru akımın (DC), panel seviyesinde alternatif akıma (AC) dönüştürülmesi sayesinde hem yüksek gerilimli kablolama ihtiyacı ortadan kalkıyor hem de geleneksel çatı GES sistemlerinde görülen karmaşık kurulum süreçleri basitleşiyor.
AVRUPA’DA TALEP ARTIYOR
ABD ve Avrupa pazarlarında üreticilerin tak-çalıştır paketler sunmaya başlaması ile talep hızla yükseldi. Almanya’da “balkon güneşi” olarak bilinen bu sistemler uzun süredir yaygın şekilde kullanılırken; Litvanya ve Avusturya gibi ülkeler bu konuda daha esnek uygulamalar yapıyor. Buna karşılık İspanya, Fransa ve Birleşik Krallık’ta güvenlik ve şebeke standartları nedeniyle daha kısıtlı izinler uygulanıyor.
KİRALAR VE ÇATI ALANI OLMAYANLAR İÇİN YENİ BİR ENERJİ SEÇENEĞİ
Plug-in güneş panelleri, özellikle çatı alanına erişimi olmayan kiracılar içingüneş enerjisine erişimi daha kolay hale getiriyor. Düşük başlangıç maliyeti, taşınabilir yapı ve artan elektrik fiyatları, tüketicilerin ilgisini artıran başlıca unsurlar arasında yer alıyor.
HIZLA YAYILAN TEKNOLOJİ GÜVENLİK VE ŞEBEKE TARTIŞMALARINI DA BERABERİNDE GETİRİYOR
Avrupa’daki dağıtım şirketleri, izinsiz ve kontrolsüz enerji geri beslemesinin güvenlik riskleri yaratabileceğini belirtiyor. Anti-islanding koruması, kaçak akım güvenliği, sigorta ve sorumluluk konuları pek çok ülkede gündemdeki tartışmalar arasında.
ŞEBEKE KURALLARI GÜNCELLENMEDEN YAYGINLAŞMA SINIRLI KALIR
Enerji sektörü uzmanlarına göre tak-çalıştır panel sistemleri yeni bir tüketici segmenti yaratıyor; ancak büyümenin sağlıklı şekilde devam edebilmesi için ülkelerin şebeke ve bağlantı kurallarında güncelleme yapması gerekli.
TÜRKİYE’DE İLGİ VAR ANCAK MEVZUAT BOŞLUĞU SÜRÜYOR
Türkiye’de plug-in güneş paneli sistemleri için özel bir mevzuat bulunmadığından, bu ürünler hukuki olarak gri alanda değerlendiriliyor. Elektrik Piyasası Kanunu mevcut haliyle priz üzerinden şebekeye elektrik veren mikro üretim sistemlerine dair açık bir tanım içermiyor.
PRİZ ÜZERİNDEN BAĞLANTI
Dağıtım şirketlerinin teknik şartnameleri, standart prizlerin şebekeye enerji gönderen bir kaynağı kabul etmeye uygun olmadığının altını çiziyor. Bu nedenle piyasadaki ürünlerin çoğu “off-grid” olarak sınıflandırılıyor; gerçek plug-in modellerin kullanım alanı ise fiilen kısıtlı.
TÜRKİYE’DE YAYGINLAŞMA İÇİN ‘MİKRO ÜRETİM SİSTEMİ’ T
Türkiye’de balkon tipi plug-in sistemlerin yaygınlaşabilmesi için Almanya ve Avusturya örneklerinde olduğu gibi mevzuata “mikro üretim sistemi” şeklinde yeni bir kategori eklenmesi gerektiği vurgulanıyor. Böyle bir düzenleme hem teknik güvenliği sağlayabilir hem de tüketicilerin bu teknolojiye erişimini mümkün kılabilir.
MEVZUAT TAMAMLANDIĞINDA HANELER KAZANACAK
Elektrik fiyatlarının yükseldiği bir dönemde tak-çalıştır güneş panelleri; enerji dönüşümünü hanelere taşıyan, güneş enerjisini demokratikleştiren kritik bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Ancak bunun hayata geçebilmesi için Türkiye’de net, uygulanabilir ve güvenlik esaslı bir mevzuat oluşturulması gerekiyor.
