İstanbul’da düzenlenen “Öğrencilerin Söz Varlığının Tespiti, Geliştirilmesi ve İzlenmesi Projesi Çalıştayı-2”, dilin korunması ve zenginleştirilmesi yönünde önemli bir adım olarak dikkat çekti. Milli Eğitim Bakan Yardımcısı Dr. Nazif Yelkenci, açılış töreninde yaptığı konuşmada projenin, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile tam uyumlu şekilde geliştirildiğinin altını çizdi.
TÜRKÇENİN GELECEĞİNİ İNŞA EDEN BİR VİZYON
Ataşehir Zübeyde Hanım Hizmet İçi Eğitim Enstitüsü ve Akşam Sanat Okulu’nda düzenlenen programda konuşan Yelkenci, çalıştayın yalnızca bir toplantı olmadığını, Türkçenin geleceğini şekillendiren bir vizyonun ikinci adımı olduğunu dile getirdi.
Yelkenci, “Bu proje, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nin dil, kültür ve değerler ekseninde en stratejik girişimidir. Çünkü biz, kelimelerin gücüyle geleceği kuruyoruz.” dedi.
Projenin, adalet, saygı, merhamet, sorumluluk ve vatanseverlik gibi değerleri dil eğitiminin merkezine aldığını belirten Yelkenci, “Her kavram düşünme becerileriyle, her kelime bir değerle ilişkilidir. Bu çalışma, insanın kendini kavramlarla inşa etme çabasıdır.” ifadelerinde bulundu.
“TÜRKÇEYİ KORUMAK MİLLİ BİR GÖREV”
Yelkenci, Türkçenin yalnızca bir iletişim aracı değil, aynı zamanda bir milletin hafızası ve kimliği olduğunu belirterek şu açıklamalarda bulundu:
“Türkçemizi korumak, onu zenginleştirmek ve çocuklarımızın yaşamına canlı bir değer olarak taşımak geçmişimize borcumuz, geleceğe karşı sorumluluğumuzdur. Cumhurbaşkanımızın ‘Türkçemizi korumak ve zenginleştirmek için verdiğimiz mücadele millî bir mücadeledir.’ sözü bu projenin ruhunu yansıtmaktadır.”
BİLİMLE GÜÇLENEN BİR DİL SEFERBERLİĞİ
22 Nisan 2024’te başlayan proje, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı koordinasyonunda yürütülüyor. Millî Eğitim Bakanlığının 15 biriminin yanı sıra Türk Dil Kurumu, TÜBİTAK, ÖSYM, Yunus Emre Enstitüsü, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü ve çok sayıda üniversite projeye bilimsel destek veriyor.
YAPAY ZEKA DESTEKLİ DİL ANALİZİ
Projenin teknolojik altyapısına değinen Yelkenci, “Bu girişimin kalbinde Yapay Zeka Destekli Doğal Dil İşleme Modeli yer alıyor. Sistem, her metni anlam alanı, sözcük türü, yaş uygunluğu ve kavramsal derinlik açısından analiz ediyor. Artık her kelimenin ‘anlam izi’ takip edilebiliyor.” şeklinde konuştu.
Proje kapsamında 131 öğretmen, dilbilimciler, eğitim teknolojisi uzmanları ve akademisyenlerle birlikte çalışarak veri etiketleme ve doğrulama süreçlerine katkı sağlıyor.
İNSAN VE TEKNOLOJİ EL ELE
Yelkenci, projeyi sadece bir teknoloji hamlesi değil, öğretmen, akademisyen ve yapay zekâ arasında kurulan dinamik bir iş birliği modeli olarak tanımladı. “Üretilen her veri, insan bilgisinin rehberliğinde anlam kazanıyor; teknoloji ise Türkçenin inceliklerini çözümleyen bir yardımcı zekâ işlevi görüyor.” ifadelerini kullandı.
KELİMELERLE DÜŞÜNEN NESİLLER
Proje, öğrencilerin yaş ve sınıf düzeylerine uygun kelime, kavram, deyim ve atasözlerini bilimsel yöntemlerle belirlemeyi, Türkçenin doğru ve etkili kullanımını desteklemeyi amaçlıyor. Öğrencilerin yalnızca kelimeleri öğrenmesi değil; kelimelerle düşünebilmesi, anlam kurabilmesi ve kültürünü ifade edebilmesi.
Bu kapsamda, Türkiye’de ilk kez “Türkçe Öğrenci Söz Varlığı Derlemi” oluşturuluyor. Derlem;
-
7 binden fazla ders kitabı,
-
11 binden fazla çocuk edebiyatı eseri,
-
TRT Çocuk arşivleri,
-
EBA videoları,
-
YKS, LGS ve bursluluk sınav metinleri,
-
Atasözleri, deyimler ve bilim terimleri veri tabanlarını içeriyor.
BİLİMSEL VE EĞİTİMSEL UYGULAMALAR
Altı gün sürecek çalıştay boyunca proje ekibi, akademisyenler ve öğretmenler fikir alışverişinde bulunacak.
Bu aşamada:
-
5 bin atasözü eğitsel kategorilere ayrılacak,
-
7 bin ders kitabının üst veri kontrolü yapılacak,
-
2 bin 700 kitabın deyim ve terim etiketlemesi başlatılacak.
Elde edilen bilimsel veriler, Millî Eğitim Bakanlığının politika ve strateji belgelerine temel veri olarak aktarılacak. Öğrencilerin yaş ve biliş düzeyine uygun kelime listeleri, müfredat geliştirme, öğretmen eğitimi ve içerik üretiminde kullanılacak.
TÜRKÇE İÇİN TARİHİ BİR ADIM
Proje sonunda ortaya çıkacak veriler, yalnızca eğitim dünyasına değil; çocuk edebiyatı, yayıncılık ve kültür alanlarına da bilimsel destek sunacak. Bu sayede öğretmenler, “Bir kelime hangi yaşta ve hangi değerle öğretilmeli?” sorusuna ilk kez bilimsel verilere dayalı yanıtlar elde edebilecek.
Kaynak: MEB
