Modern tıbbın en zorlu hastalıklarından biri olarak kabul edilen pankreas kanseri, geç belirti vermesi ve düşük erken teşhis oranı nedeniyle “sessiz katil” olarak adlandırılıyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, 2022 yılında dünya genelinde yaklaşık 500 bin yeni vaka tespit edilirken, Türkiye’de bu sayının yılda 5 bini geçtiği bildirildi.
HASTALIK GENELLİKLE İLERİ EVREDE BELİRTİ VERİYOR
Uzmanlara göre pankreas, midenin arkasında yer alan ve sindirim enzimleri ile insülin gibi hormonları salgılayan bir organ. Kanser, bu bezin hücrelerinde başlayan kontrolsüz büyüme sonucu gelişiyor.
Erken evrede genellikle hiçbir belirti vermeyen hastalık, ilerleyen dönemlerde karın ağrısı, sarılık, iştahsızlık, ani kilo kaybı ve sindirim sorunları ile kendini gösteriyor. Çoğu vaka teşhis edildiğinde hastalık ileri evrede oluyor.
SİGARA VE OBEZİTE RİSKİ KATLIYOR
Uzmanlar, sigara kullanımının pankreas kanseri riskini 2-3 kat artırdığını, obezite ve tip 2 diyabetin de riski ikiye katladığını belirtiyor. Türkiye’de sigara, tüm kanser ölümlerinin yaklaşık yüzde 30’undan sorumlu tutuluyor.
Ayrıca yaş, genetik yatkınlık, kronik pankreatit ve sağlıksız beslenme de hastalığın gelişiminde önemli rol oynuyor.
BASİT ÖNLEMLERLE RİSK AZALTILABİLİYOR
Pankreas kanserlerinin yaklaşık yüzde 30-50’si önlenebilir nedenlere bağlı. En etkili adımın sigarayı bırakmak olduğu vurgulanıyor. Sigarayı bıraktıktan 10 yıl içinde risk yarı yarıya azalıyor.
Ayrıca Akdeniz tipi beslenme, ideal kilonun korunması, alkol tüketiminin sınırlandırılması ve diyabetin kontrol altında tutulması da riski azaltıyor.
ERKEN TEŞHİS YAŞAM SÜRESİNİ UZATIYOR
Uzmanlar, özellikle 50 yaş üzeri bireylerin düzenli check-up yaptırmalarını ve karın ağrısı, sarılık, kilo kaybı gibi belirtileri ciddiye almalarını öneriyor. Şüpheli durumlarda BT, MR veya endoskopik ultrasonografi (EUS) gibi ileri görüntüleme yöntemleriyle tarama yapılabiliyor.
CERRAHİ ERKEN EVREDE HAYAT KURTARICI
Pankreas kanserinde cerrahi, erken evrelerde en etkili tedavi yöntemi olarak öne çıkıyor. “Whipple prosedürü” adı verilen ameliyatla tümörlü dokuların tamamen çıkarılması hedefleniyor. Deneyimli merkezlerde uygulanan bu yöntemle 5 yıllık sağkalım oranı yüzde 20-30’a kadar ulaşabiliyor.
Ameliyat sonrası dönemde ise pankreas yetmezliği, diyabet ve beslenme sorunları görülebileceğinden, hastaların multidisipliner yaklaşımla takip edilmesi gerekiyor.
Kaynak: İHA
