Toplum Çalışmaları Enstitüsü (TÇE), Türkiye’de çocukların kentsel mekanlardaki konumunu ve yerel yönetimlerin çocuk politikalarını inceleyen kapsamlı bir rapor yayımladı. Raporda, 30 büyükşehir belediyesinin 2025–2029 stratejik planları ile İstanbul ve Ankara’da gerçekleştirilen saha araştırmaları analiz edildi.
Çocukların kent yönetiminde hala “pasif kullanıcı” olarak ele alındığını ve karar alma süreçlerine yeterince dahil edilmediğini ortaya koydu.
BELEDİYELER ÇOCUKLARI PASİF KULLANICI OLARAK GÖRÜYOR
TÇE Şehircilik Programı Direktörü Asmin Kavas liderliğinde hazırlanan raporda, Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 78’ini yöneten büyükşehir belediyelerinin stratejik planları ayrıntılı biçimde incelendi.
Belediyelerin büyük bölümü çocuklara yönelik politikaları park sayısı artırımı ve kreş açılması gibi fiziksel yatırımlarla sınırlı tutuyor. Çocukların kentle ilgili kararlara katılımını sağlayacak mekanizmaların ise oldukça zayıf olduğu belirtildi.
Raporda, İstanbul, Diyarbakır, İzmir ve Mersin çocuk odaklı yönetim anlayışıyla en yüksek puanı alan iller arasında bulundu. Özellikle İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin “Çocuk Etki Değerlendirmesi” uygulaması, Türkiye için örnek bir model olarak gösterildi.
İSTANBUL VE ANKARA’DA PARKLARDA FARKLI SORUNLAR VAR
İstanbul ve Ankara’da toplam 476 katılımcıyla gerçekleştirilen saha araştırması, iki büyükşehir arasındaki öncelik farklarını ortaya koydu.
Araştırma sonuçlarına göre:
İstanbul’daki ebeveynlerin yüzde 29,8’i, parklarda öncelikli olarak güvenlik kamerası ve görevli talep ediyor.
Ankara’da ise parklar için en önemli sorun temizlik ve bakım eksikliği olarak öne çıkıyor.
Ankara’daki çocuklar parklarda günde 3 saatten fazla vakit geçirebilirken, İstanbul’da bu süre 1–3 saatle sınırlı kalıyor.
Park tasarımlarında ebeveynlerin büyük kısmı söz sahibi olmak isterken, çocukların ve ailelerin tasarım süreçlerine katılım oranı yalnızca yüzde 4,3 seviyesinde kaldı.
ÇOCUKLAR İÇİN SOMUT ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Raporda, çocukların kent hakkının korunması için bir dizi somut öneri yer aldı:
Çocuk Etki Analizi tüm belediye projeleri için yasal zorunluluk haline getirilmeli.
Yerel yönetimler yalnızca mühendis ve mimarlarla değil; çocuk gelişimi uzmanları, oyun terapistleri ve sosyal pedagoglarla birlikte çalışmalı.
Parklar yalnızca oyun alanı değil, tüm çocuklar için güvenli, kapsayıcı ve adil mekanlar olarak tasarlanmalı.
STRATEJİK PLANLARDA BÜYÜK UÇURUM DİKKAT ÇEKİYOR
Raporda büyükşehir belediyeleri, çocuk odaklılık düzeyi açısından 10 puan üzerinden değerlendirildi.
İstanbul 9,7 puanla ilk sırada yer aldı.
Diyarbakır 8,1 puanla ikinci, İzmir ise 7,7 puanla üçüncü oldu.
Buna karşın, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya, Erzurum ve Ordu gibi illerin çocuk odaklılık puanlarının 3’ün altında kaldığı belirtildi. Raporda bu durumun, bölgeler arasında ciddi bir “çocuk hakları eşitsizliği” yarattığına dikkat çekildi.
RAPOR NEYE İŞARET EDİYOR?
TÇE’nin çalışması, çocukların kentsel mekanlardaki ihtiyaç ve haklarının Türkiye genelinde hâlâ ikincil planda kaldığını ortaya koyuyor. Uzmanlara göre, çocukların yalnızca kullanıcı değil, kentin eşit paydaşları olarak görülmesi; yerel yönetimlerin politika ve planlama anlayışında köklü bir dönüşümü zorunlu kılıyor.
Haber Merkezi
