Türkiye Cumhuriyeti, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde 29 Ekim 1923'te ilan edildi. Bu tarihle birlikte "Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir" İlkesi, devlet yönetiminde açıkça kabul edilerek hayata geçirildi.
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN CUMHURİYET ANLAYIŞI
Mustafa Kemal, Erzurum Kongresi'nde Mazhar Müfit Bey'e, zaferden sonra hükümetin Cumhuriyet olacağını söylemiş, ancak bu düşüncesini ilk başlarda gizlemişti. 23 Nisan 1920'de TBMM'nin açılmasıyla halkın temsilcilerinden oluşan yeni bir döneme adım atılmış oldu.
CUMHURİYET İLANI İÇİN ATATÜRK HAREKETE GEÇTİ
Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasının ardından, 24 Temmuz 1923’te Lozan Antlaşması ile yeni Türk devletinin varlığı tescillendi. 13 Ekim 1923’te Ankara hükümet merkezi oldu ve 27 Ekim’de hükümetin kurulamayacağı anlaşılınca Cumhuriyet ilanı gündeme alındı.
“YARIN CUMHURİYET İLAN EDECEĞİZ”
28 Ekim 1923 akşamı, Atatürk Çankaya Köşkü'nde arkadaşlarıyla bir akşam yemeğinde, Cumhuriyet ilanı için karar aldı. O gece, "Yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz" diyerek arkadaşlarıyla kısa bir program yaptı. TBMM’de yapılan oturumla, 20.30’da 158 üyenin oy birliğiyle kabul edildi.
CUMHURİYET’İN İLANI VE İLK CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ
Cumhuriyet'in ilanıyla "Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir" ilkesi devlet yönetiminde kabul edilmiş oldu. Atatürk, yapılan gizli oylama sonucu Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı seçildi. Atatürk, bu görevi kabul ettikten sonra yaptığı konuşmasını, "Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır" sözleriyle bitirdi.
CUMHURİYET BAYRAMI’NIN KUTLANMASI
29 Ekim, Cumhuriyet’in ilanının ardından halk tarafından kutlanmaya başlandı. 1925’te ise 29 Ekim, "milli bayram" olarak kabul edilerek resmi kutlamalar düzenlenmeye başlandı. O günden bugüne Türkiye'nin Cumhuriyet Bayramı olarak büyük coşkuyla kutlanıyor.
Haber Merkezi
