Türkiye’de son günlerde yeniden gündeme gelen "vatandaşlık maaşı" ya da diğer adıyla "temel vatandaşlık geliri", devletin gelir seviyesi düşük hanelere karşılıksız ve düzenli nakit destek sağlamasını öngören bir sosyal destek modeli olarak tanımlanıyor.
Uygulama, dünyada Finlandiya, Kanada, İspanya gibi ülkelerde çeşitli pilot projelerde denenmiş olsa da bugüne kadar hiçbir ülke tarafından tüm vatandaşlara yönelik kapsamlı bir sistem haline getirilemedi. Türkiye’de söz konusu modelin 2026 yılında pilot uygulama olarak başlatılacağı iddiaları, basında yer alan haberlerle yeniden tartışmaya açıldı.
CUMHURBAŞKANLIĞI 2026 PROGRAMINDA NE VAR?
30 Ekim’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı 2026 Programı, sosyal yardım sisteminin yeniden yapılandırılmasına dair önemli bir ifade içeriyor. Programda, “Sosyal yardım sistemi gözden geçirilecek, işgücüne katılıma mani olmayacak şekilde bütünleşik bir yapıda, aile odaklı ve fert başına asgari bir geliri garanti edecek şekilde yeniden kurgulanacaktır” deniliyor.
Ancak programda vatandaşlık maaşına dair ayrıntılı bir takvim, kapsam ya da pilot il bilgisi yer almıyor. Aynı ifade, 2024 ve 2025 programlarında da bulunmasına rağmen bu konuda somut bir adım atılmadığı biliniyor.
Sürecin sorumlusu olarak Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı belirlenmiş durumda.
AK PARTİ'NİN VAATLERİ NELERDİ?
Vatandaşlık maaşı konusu ilk olarak AK Parti’nin 2023 seçim beyannamesi ile gündeme gelmişti. Beyannamede, “Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemini hayata geçirerek Aile Bazlı Vatandaşlık Maaşı uygulamasını başlatacağız” ifadeleri yer almıştı. Bu model, özellikle gelirden en az pay alan kesimlerin gelir düzeyini yükseltmeyi ve gelir dağılımındaki adaletsizliği azaltmayı amaçlıyordu.
CHP NE VADEDİYOR?
Ana muhalefet partisi CHP’nin 2008’den bu yana ilk kez güncellediği parti programında da “Temel vatandaşlık geliri uygulaması başlayacak” vaadi açık şekilde yer aldı.
Program, dar gelirli yurttaşların ekonomik güvencesini artırmayı hedefleyen bu uygulamayı sosyal destek mekanizmasının önemli başlıklarından biri olarak tanımlıyor.
UYGULAMA NE ZAMAN BAŞLAYACAK?
Basındaki haberlere göre vatandaşlık maaşı için 2026’da pilot bir uygulamanın başlatılması planlanıyor. Ancak resmi bir açıklama yapılmış değil. Programlarda yer alan ifadelerden hareketle, çalışmaların henüz mevzuat, teknik altyapı ve analiz aşamasında olduğu anlaşılıyor.
Kaynak: Haber Merkezi
Editör: Buket Saymaz
