Gümüşhane’nin Kelkit ilçesindeki Satala Antik Kenti’nde yürütülen kazılarda, Mısır Tanrıçası İsis’e ait bir büst gün yüzüne çıkarıldı. Yaklaşık 20 santimetre boyundaki büst, 1872’de kaçak yollarla İngiltere’ye götürülen Afrodit büstünden sonra Satala’da yasal kazılarla ortaya çıkarılan ilk büst olma özelliğini taşıyor.
150 YIL SONRA YASAL YOLLARLA BULUNAN İLK BÜST
Kelkit’in Sadak Köyü sınırlarında yer alan Satala Antik Kenti, Anadolu’da kazı çalışmalarının sürdüğü tek Roma lejyon kenti olma özelliğine sahip. Bu yıl hem kastrum hem de nekropol (mezarlık) alanında sürdürülen çalışmalarda, bir lejyon mezarında İsis büstü gün yüzüne çıkarıldı.
Büstün, 150 yıl sonra Satala’da yasal kazılarla ortaya çıkarılan ilk heykel parçası olması nedeniyle bilim dünyasında büyük yankı uyandırdığı belirtildi. Restorasyonu tamamlandığında eser, Gümüşhane Müzesi’nde sergilenecek.
“LEJYONERLERİN DOĞULU TANRILARA TAPINDIĞININ SOMUT KANITI”
Buluntunun, Roma lejyonlarının inanç sistemine dair önemli bir ipucu sunduğu ifade edildi. Normal şartlarda Yunan-Roma tanrılarına tapındıkları bilinen lejyon askerlerinin, doğulu bir tanrıçaya da tapınmış olmaları, Roma ordusunun etnik çeşitliliğiyle ilişkilendiriliyor.
Kazı ekibine göre, bu durum Roma İmparatorluğu’nun genişleme döneminde lejyonlarda yalnızca Romalıların değil, farklı bölgelerden paralı askerlerin de yer aldığını gösteriyor.
“AFRODİT’TEN SONRA YASAL YOLLARLA ÇIKARILAN İLK ESER”
1872’de kaçak kazılarla çıkarılıp British Museum’a götürülen Afrodit büstü, uzun yıllar Satala’nın tek simgesi olmuştu.
2025’te bulunan İsis büstü ise, 150 yıl sonra yasal yollarla gün yüzüne çıkarılan ilk eser olarak tarihî bir dönüm noktasına işaret ediyor.
Antik kaynaklarda lejyon askerlerinin doğulu tanrılara da tapındığı bilgisine yer verilse de, bu keşif Satala’da ilk somut kanıtın ortaya çıkması açısından büyük bilimsel değer taşıyor.
“BÜST, SATALA’NIN TARİHİNE VE İNANÇ ÇEŞİTLİLİĞİNE IŞIK TUTUYOR”
Yaklaşık 20 santimetre yüksekliğindeki İsis büstü, çiçek kaliksinden yükselen formu ve İsis’e özgü taht biçimli tacı ile dikkat çekiyor. Tacın bir bölümü eksik olsa da restorasyon süreciyle tamamlanacağı açıklandı.
Ayrıca tanrıçanın simgesi olan “İsis düğümü” detayının da büstte net şekilde görülebildiği ifade edildi. Kazı ekibi, bu keşfin yalnızca Satala’nın kültürel mirasına değil, Roma dönemi inanç çeşitliliğini anlamaya da büyük katkı sunduğunu belirtiyor.
İsis büstünün restorasyon süreci tamamlandığında, Gümüşhane Kent Müzesi’nde Afrodit’in ardından Satala’nın ikinci simgesi olarak sergilenmesi planlanıyor.
Kaynak: İHA
